ABD Büyükelçisi Francis Ricciardone, Türkiye’de 12 Haziran’da yapılacak genel seçime ilişkin olarak, “Seçim hakkında, partiler hakkında tamamen tarafsızız ama Türk demokrasisi hakkında gayet iyimseriz” mesajını verdi. “Seçim sonuçlarını kimse kestiremez tabii. Tek farkla seçimlerden sonra Türkiye daha güçlenecektir” diyen Ricciardone "Tüm dünya Türkiye'yi izleyecek" şeklinde konuştu.
Rixos otelde düzenlenen kahvaltıda Diplomasi Muhabirleri Derneği üyeleriyle bir araya gelen Büyükelçi Ricciardone, güncel konuları değerlendirdi. Toplantı başında Türkçe konuşan Ricciardone, ilk olarak Türkiye’de 12 Haziran seçimleri ile ilgili “Seçim hakkında, partiler hakkında tamamen tarafsızız” diyen Ricciardone şunları söyledi:
“Seçim hakkında tamamen tarafsızız, partiler hakkında, ama Türk demokrasisi hakkında gayet iyimseriz her zamanki gibi. Seçim sonuçlarını kimse kestiremez tabi. Tek farkla seçimlerden sonra Türkiye daha güçlenecektir, bence. Kesin olan tek şey var tabi, tartışmalar ilginç olacaktır ve tüm dünyayı Türkiye'yi seyredecektir.”
İfade ve basın özgürlüğüne değinen Ricciardone, medyanın rolünü çok önemsediğini vurgularken de “Herhangi bir demokraside medyanın rolünü hayati bir rolüdür. Demokrasi için temelli bir şey. İfade özgürlüğü temelli bir şey, gayet önemli bir şey” dedi.
Medyanın görevini cesaretle devam ettiği sürece gelecek için herkesin iyimser olacağını vurgulayan Büyükelçi, “İşiniz için, profesyonelliğiniz için tebrik ederiz” ifadesini kullandı.
ABD Büyükelçisi Francis Ricciardone, Libya sorununun diyalog aracılığıyla çözümlenmesi amacıyla Türkiye tarafından açıklanan “yol haritası”nı “fevkalade bir müzakere temeli” olarak niteledi. “Türkiye’nin sesi duyulduğudur” diyen Ricciardone, Türkiye-ABD ilişkileri için de “İlişkilerimiz gayet önemli, olumlu, sağlam, stratejik. Model bir ortalık olduğunu söyleyebiliriz” şeklinde konuştu.
İMAM BAYILDI İKRAM EDİLDİ
Diplomasi Muhabirleri Derneği üyeleriyle buluşmasının başında dernek tarafından çok sevdiği bilinen “imam bayıldı” ikram edilmesi üzerine gülerek, “imam bayıldıya bayılıyorum. Elçiliklerdekiler de bayılıyorlar” karşılığını veren Ricciardone, “Zaten Türkiye patlıcan ülkesidir. Çok meşhur. Patlıcan seviyorum, bayılıyorum. Gayet güzel yapmışlardı” sözlerini kullandı.
Bunun ardından dernek üyelerinin sorularını yanıtlayan Ricciardone, ABD’nin kısa bir süre önce yayımlanan Yıllık İnsan Hakları Raporu’ndaki Türkiye’de ifade ve basın özgürlüğüne ilişkin değerlendirmelere dikkat çekilmesi üzerine tüm ülkelerde demokrasinin devamlı olarak güçlendirilmesi gerektiğini, ABD’nin insan haklarının yanında yer aldığını kaydetti.
“TÜRK YOL HARİTASI FEVKALADE BİR MÜZAKERE TEMELİ”
Libya sorununa ilişkin Katar toplantısı ve Türkiye’nin barışçıl çözüme yönelik planının sorulması üzerine Ricciardone, Türkiye ve ABD yetkililerinin bu konuda temaslar yaptıklarını belirterek, “Türk yol haritası gerçekten fevkalade bir müzakere temelidir” dedi.
ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı William Burns ile Türk yetkililerinin, Libya ve diğer birçok konuya ilişkin görüşmeler yapacaklarını kaydeden Ricciardone, “Türkiye’nin sesi duyuluyor. BM’de, NATO’da, iki hafta önce Londra’daki toplantıda ve bugün Doha’da” değerlendirmesini de yaptı.
“TÜRKİYE’NİN BÖLGEDEKİ ETKİSİ GÜÇLÜ, SOMUT, OLUMLU”
Ricciardone, Türkiye’nin bu bölgedeki etkisi, güçlü, somut, olumlu ve bunu Libya konusunda çok gördük” şeklinde konuştu. Ricciardone, Türkiye-ABD ilişkilerinin “stratejik ortaklık”, “model ortaklık” için gibi nitelemelerin yapıldığına dikkat çekilerek ilişkilerin “hangi noktada olduğu” sorulması üzerine, “İlişkilerimiz gayet önemli, olumlu, sağlam, stratejik. Model bir ortaklık olduğu söyleyebilirsiniz” karşılığını verdi. İlişkilerin hem “model ortaklık, hem stratejik ortaklık” olduğunu sandığını ifade eden Büyükelçi, şöyle devam etti:
“En yakın temaslar yapıyoruz. Her gün, her konuda istişarelerde bulunuyoruz. Çok verimli görüşmeler yapılıyor. Bazen bir sorunun nasıl çözüleceği, nasıl yaklaşılacağı konusunda farklı görüşlerimiz olabilir, çok doğaldır, iki ülkenin ne kadar dost olursa olsa, stratejik vizyonları ne kadar yakın olursa olsun farklı perspektifleri var.”
Bu çerçevede Ricciardone, farklı perspektiflerine rağmen her iki ülkenin bölgede sorunların çözülmesini, İran’ın bölgede bir istikrar gücüne dönüşmesini istediğini kaydetti.
“ERMENİ SOYKIRIMI İDDİALARI”
Büyükelçi Ricciardone’nin 24 Nisan “Ermeni Soykırımı” gününün yaklaştığını belirtilerek ABD Yönetiminin tavrının ne olacağı yönündeki bir soruyu yanıtlarken de “Görüşlerimiz iyi biliniyor” dedikten sonra Başbakan Barack Obama’nın iki tarafın tarihi “dürüst ve adil” bir biçimde ele alması gereğinden söz ettiğini, bunun yapılmaya başlandığını belirtti.
İlişkilerin normalleşmesi için Türkiye ile Ermenistan arasında imzalanan protokollerin çok önemli olduğuna dikkat çeken Büyükelçi, her iki ülkenin protokollerin onaylanması için adım atacağı umudunu dile getirdi.
ABD Büyükelçisi Francis Ricciardone, Türkiye’de medya özgürlüğü ve gazeteci tutuklamaları konusunda kaygılı olduklarını, bu konuda geri adım atmadıklarını vurguladı. Ricciardone, Türkiye'de seçimler öncesi ileriye doğru yeni bir adım atıldığını belirterek bunun örneği olarak siyasi partilerin aday listelerinde yeni yüzlere yer vermesini gösterdi.
TÜRKİYE-ABD İLİŞKİSİ “ÖRNEK İLİŞKİ”
Büyükelçi Ricciardone, ABD-Türkiye ilişkisini “örnek bir ilişki” olarak nitelediği Diplomasi Muhabirleri Derneği üyeleriyle buluşmasında, Türkiye’deki medya özgürlüğünü ve gazeteci tutuklamalarına ilişkin olarak “medya özgürlüğü olmadan hiçbir demokrasi ilerleyemez” dedi.
Bu meseleyi Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile konuştuğunu, konunun önemli olduğunu paylaştığını, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün bu yönde konuştuğunu anlatan Büyükelçi, demokrasilerin kamu düzenini korurken ifade ve medya özgürlüğünü de korumaları gereğine işaret etti.
“MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜ KONUSUNDA KAYGILIYIZ, GERİ ADIM ATMADIK”
Buna karşın, “Her ülkenin kendi yolu var, Siz Türkiye’de kendi yolunuzu bulacaksınız” diyen Büyükelçi, Türkiye’nin ifade özgürlüğü dahil en yüksek insan hakları standartlarını hedeflediğini, kendisinin de iyimser olduğunu söyledi. Ricciardone, gazeteci tutuklamaları konusunda “anlayamıyoruz” dedikten sonra geri adım attığı yönündeki bir soruna “Elbette ki kaygılıyız. Elbette ki geri adım atmadık” karşılığını verdi.
“BU NE PERHİZ, BU NE LAHANA TURŞUSU?”
Bu bağlamda diplomatların bir ülkede ne olup olmadığını anlayabilmek için herkesle konuştuklarını, bazen bir ülkede “çelişkili” gibi görünen şeyler gördüklerini belirterek, bu durumun karşısında hissettiklerini anlatırken Türkçede çok sevdiğini söylediği “Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu” deyimini kullandı.
ABD Büyükelçisi, “Ermeni Soykırım” ile ilgili diğer bir soruyu yanıtlarken Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun tarih bilgisini övdüğü toplantısında Türkiye’nin arşivlerini açmış olmasından duyduğu memnuniyeti de dile getirdi.
TÜRK SİYASİ PARTİLERİNE ÖVGÜ
Türkiye’deki seçim ve partilere ilişkin bir soru üzerine de Ricciardone, bir demokraside tüm görüşlerin duyulması gereğinin altını çizdikten sonra Türkiye’nin seçimler öncesi bile ileriye doğru yeni bir adım attığına inandığını belirterek bunun bir örneği olarak aday listelerini gösterdi.
“Tüm partiler, kısa bir süre önce aday listelerini açıkladılar. Tüm partiler, Türk halkının ne istediğine çok dikkatle bakıyor ve yeni yüzleri seçmeye çalıştılar. Daha çok gençler ve daha çok kadınlar, özellikle. Bu, partilerin Türk halkıyla, seçmenleriyle yakın temas içinde olduklarının, geleneksel dar seçmen tabanlarının ötesine daha geniş bir seçmen tabanına ulaşmaya çalıştıklarının işaretidir. Kadınların oyların yüzde 50’sini oluştururken önceki parlamentoda temsil düzeylerinin yüzde 9’unda kaldığını görüyorlar ve bir demokraside herhangi sağlıklı, akıllı partinin yapacağı şeyleri yapıyorlar.”
“CHP’NİN NE DÜŞÜNDÜĞÜNÜ ÖNEMSİYORUZ”
Ana muhalefet partisi CHP ile ilişkileri konusundaki bir soruyu yanıtlarken diplomatların hükümetlerin yanı sıra partiler, sivil toplum kuruluşları ile temas içinde olduklarını belirterek, “CHP, ABD’ye çok iyi bir ziyaret yaptı. ABD’de Türkiye konusunda yoğun bir ilgi var. Türkiye ABD için önemlidir” yorumunu yaptı.
Francis Ricciardone, “Elbette CHP’nin ne düşündüğünü önemsiyoruz, MHP’nin ne düşündüğünü önemsiyoruz. Bütün bu partilere saygı ve büyük bir dikkat ve ilgi ile yaklaşıyoruz” sözlerine ekledi.
ABD Büyükelçisi Francis Ricciardone, başkanlık sistemi tartışmaları ile ilgili olarak, “Bana öyle geliyor ki, bir ülkede işleyen bir şey, başka bir ülkede işleyebilir veya işleyemeyebilir” dedi ve Türkiye için en iyi sisteminin ne olduğuna ancak Türklerin karar verebileceğini vurguladı.
Diplomasi Muhabirleri Derneği üyeleriyle buluşan Francis Ricciardone, diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de demokrasinin yenilenmesine ihtiyaç olduğunu belirtirken olası bir anayasa referandumuna ilişkin Türkiye’deki demokrasinin yeterli olup olmadığına seçmenlerin karar vereceğini söyledi.
Seçimler sonrası beklentileri ile ilgili Türkiye-İsrail ilişkilerini “Doğu Akdeniz’deki en önemli ilişkilerden biri” olarak niteleyen Ricciardone, “iki güçlü demokrasi ve ABD’nin yakın dostları” dediği Türkiye ve İsrail’in etkin bir biçimde birbiriyle iletişim kurması ve işbirliği yapması gereğini vurguladı.
Türkiye’nin Suriye’ye, “halkına vurma, reform yap” yönündeki akıllı tavsiyelerde bulunduğunu, Türkiye ve ABD’nin aynı şeyler söylediklerini ifade eden Büyükelçi, ne ABD ne Türkiye’nin İran’ın nükleer silahları elde etmesini istediğini de vurguladı.
“DEMOKRATİK AÇILIMIN İLERLEDİĞİNİ GÖRMEYİ UMUYORUZ”
Ricciardone, Türkiye ile Irak hükümeti arasındaki ilişkiler için “fevkalade” ifadesini kullandığı açıklamaları sırasında Kürtler ile ilgili olarak Türkiye’de artık üniversitelerde Kürtçe dilinin öğretildiğine dikkat çektikten sonra, “Hükümetinizin bir demokratik açılımı oldu ve bunun iyi ilerlediğini görmeyi umuyoruz. Konu olarak hala açıktır. Şimdiye kadar başarılı bir biçimde ele alındığını düşünüyorum ve daha çok başarılar diliyoruz” dedi.
BAŞKANLIK SİSTEMİ
Bir soru karşısında Türkiye’de başkanlık sistemi tartışmalara da değinen Ricciardone, “Bana öyle geliyor ki, bir ülkede işleyen bir şey, başka bir ülkede işleyebilir veya işleyemeyebilir” dedi. Ricciardone, tüm sistemlerin artıları ve eksiklerinin olduğunu söyledi ve Türkiye için en iyi sisteminin ne olduğuna ancak Türklerin karar verebileceğinin altını çizdi.
DİN ÖZGÜRLÜĞÜ
Francis Ricciardone, Türkiye’de “medya özgürlüğü kadar dini özgürlüğe vurgu yapmadığı” yönündeki bir soruya, din özgürlüğünün ABD için önemli olduğunu vurgularken ülkesinin her yıl dini özgürlükler raporunu yayımladığını anımsattı. “Katı laik bir devlet olsak da birçok dini inançların bulunduğu, bir inançlılar ülkesiyiz” ifadesini kullanan Büyükelçi, Türkiye’de din özgürlüğü konusuyla çok ilgilendiklerini, kendisinin de Diyanet İşleri Başkanı dahil olmak üzere Türkiye’de çeşitli dinlerin liderleriyle bir araya geldiğini anlattı.
WİKİLEAKS
ABD Büyükelçisi, Wikileaks sızmalarının ardından Türkiye’de temas kurmakta zorlanmadıklarını anlatırken de “Türkleri isteksiz bulmadım” dedi. Ricciardone, Wikileaks nedeniyle sıkıntı çeken insanların olması halinde özür dilediğini de söyledi.
TÜRKİYE’NİN BMGK ADAYLIĞI
Ricciardone, Türkiye’nin BM Güvenlik Konseyi’ne yeniden adaylığını koyacağı anımsatılarak, ABD’nin ne gibi tavır takınacağı sorulması üzerine, o zamana kadar ülkesinin politikalarının ne olacağını tahmin etme durumunda olmadığını söyledi.
