Cemil Özyurt - Osmanlı Devleti'nin 1915 yılında San Francisco'da katıldığı uluslararası fuardaki pavilion içi bugünün parasıyla 23.9 milyon dolar harcadığı ortaya çıktı. Turk Avenue tarafından gerçekleştirilen araştırmada, The Panama Pacific International Expo komitesinin Panama Kanalı'nın yapımını kutlamak ve Pasific Okyanusu'nun keşfinin 400. yılını anmak için düzenlenen fuar ve sergiye Osmanlı Devleti de iştirak etti. Osmanlı yaşadığı sıkıntılara, savaşlara ve yokluğa rağmen hala ayakta olduğunu göstermek için o günün parası 300 bin dolara malolan bir Osmanlı binası inşaa ettirdi. Yapı fuarın en gözde eserlerinden biri olarak kabul edildi. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından açıklanan rakamlara göre, 2013 yılı için Amerika kıtasına tanıtım için ayrılan tutar ise 4 milyon 250 bin dolarda kalması dikkat çekti. San Francisco'nun kuzeyinde yer alan Marina kısmında 256 hektar bataklık alan doldurularak yapılan fuar alanında aralarında ABD'nin önde gelen eyaletlerinin yanı sıra 26 yabancı devlet iştirak etti.
Osmanlı Devleti'ni San Francisco'da temsil etme görevi ise 1911'den beri New York'ta başkonsolosluk görevini yürüten Osmanlı Ermenisi Vahan Cardashian'a verildi. 1915 yılında Osmanlı coğrafyasında Ermeni tecridi yaşanırken, New York'taki Osmanlı vatandaşları yine bir Osmanlı Ermenisi'ne emanetti.
Fuar, Şubat-Aralık 1915 tarihleri arasında açık kaldı. Yıkılan bir İmparatorluk güçlü görünmek ve ihtişamından bir şey kaybetmediğini göstermek adına bir yıl boyunca açık kalacak fuar alanına bir servet ödeyip bu görkemli binayı yaptırdı. Diğer binalar Osmanlı yapısı da zaman içinde yıkıldı.
Osmanlı Devleti, yine 1876 yılında ABD'nin kuruluşunun 100. yılının kutlandığı the Centennial Exhibition'da (100. Yıl Fuarı) 121 kargo paletinden oluşan 13 tona yakın sergi malzemesi ile fuara çıkarma yapmıştı. 36 ayrı kategoriye ayrılan Philadelphia’da sergilenen ürünlerden dikkate değer olanlar diploma ve bronz madalya ile derecelendirildi. 13,104 ürün değerlendirmeye alındı ve Osmanlı standında yer alan 86 ürün ödüle layık görüldü. Osmanlı, fuarın en fazla değerli ürününe sahip olan ülkesiydi.
Foto: Courtesy of UC Berkeley, Bancroft Library. Fuara ait 462 fotoğraf William Hood, Cardinell-Vincent Company tarafından çekildi.
