New Jersey'deki benzin istasyonu sahipleri BP ve ExxonMobil’e karşı haklarını arıyorlar. Eyaletteki kendi gibi diğer benzin istasyonu sahiplerini birleşip haklarını aramaya davet eden İstanbullu Ermeni iş adamı Ara Alboyacian, 25 bayiyi bir araya getirerek davalarını federal mahkemeye taşıdı. Anlaşmalarını haksız bir şekilde bitirmeye çalışan BP’ya karşı birleşen bayiler 2 yıl once açtıkları davalarından olumlu sonuçla ayrılacaklarına inanıyorlar.
BP ile bayilerinin arasında diğerlerinden daha farklı bir anlaşma olduğunu belirten Alboyacian, itirazlarının bu anlaşmanın değiştirilmesine karşı olduğunu söyledi. BP ve bayilikler arasında 1998’den beri süregelen Commision Marekting Agreement adlı anlaşmaya göre, motor yakıtının fiyatları BP tarafından belirlenirken bayilikler sattıkları galon başına komisyon alıyorlar. BP üzerinden 12 yıl gibi bir süre geçtiği için anlaşmada değişiklik yapılabileceğini savunurken, New Jersey eyaletinin yasaları bayilikleri koruyor.
United Dealers of New Jersey geçen yılkı mücadelelerinin sonucunda ExxonMobil, BP ve Shell gibi büyük şirketlerin benzin istasyonlarının mevcut sahiplerine sorulmadan ve onlara satın alma hakkı tanınmadan başka üçüncü bir kişi ya da kuruluşa satılmasını engelleyen “The Right of Refusal Act” yasasını yürürlüğe koydurmuştu. Kuruluş sektördeki haksız uygulamalara karşı mücadelesine devam ediyor.
2009’da ExxonMobil’e karşı açılan dava da sürüyor. İddiaya göre ExxonMobil aynı kalitedeki motor yakıtını farklı bayilere farklı fiyatlarda veriyor. Bu da yüksek fiyata maruz kalan bayilerin zarara uğramamak için daha pahalıdan satış yapmasına neden oluyor. Fakat bu durumda kendisinden birkaç kilometre uzakta bulunan bayiden daha pahalıya satış yapan istasyon, müşteri kaybına uğruyor. Yaz sonu yargıç karşısına çıkılacak olan davada kazanma şanslarının yüsek olduğunu belirten ExxonMobil bayi sahiplerinden Ebbie Ashabi, 100’e yakın ExxonMobil istasyon sahibinin kendilerini desteklediğini ifade etti. New Jersey’de toplam 246 ExxonMobil istasyonu olduğunu belirten Ashabi bunlardan 100’e yakının kendilerini destekleyen bayilikler olduğunu söyledi.
Aslında bayiliklerin ortak sıkıntısı büyük şirketlerin sadece adlarının kullanılmasına izin vererek pazardan çekilmek ve tedarikçi olmak istemesi. Alboyacian, önümüzdeki 10-15 yıl içerisinde ulaşım araçlarında doğal gaz kullanımının yaygınlaşacağından dolayı büyük şirketlerin karlarının azalacağını ve bu yüzden de piyasadan çekilmeye çalıştıklarını belirtti. Bunun için sahip oldukları toprak, pompa ve bina gibi fiziksel varlıklarını satışa çıkarmak isteyen şirketlerin olası alıcıları ise petrol dağıtıcıları. Geçen yıl çıkarılan kanun sebebiyle satın alma hakkını önce kendi bayisine tanımak zorunda olan şirketler çok yüksek fiyatlar öne sürdükleri için bayiliklerin yine mağdur durumda kaldığını belirten Alboyacian, bayiliğin satın almayı gerçekleştirebilse bile şirketin kendi adını kullanmaya devam etme ve benzini onlardan alma zorunluluğu koyduğunu ve bunun bayileri yine zor durumda bırakacağını söyledi.
Karları azalıp masrafları arttıkça sektörden çekilmek isteyen büyük şirketlerin üçüncü ve tek bir firmaya satılmasının sektöre tekelci bir anlayış getireceğini ve bunun da benzin fiyatlarında oldukça büyük artışa sebep olacağını vurgulayan Ashabi de yeni patronları ile karşı karşıya gelen bayiliklerin bu sistemin içerisinde korumasız bırakıldığını, rekabetin sona ereceği için sektörü tekeline alan birkaç büyük firmanın her istediklerini yapabilme gücüne sahip olacaklarını ifade etti.
Geçmiş yıllardan beri dönem dönem süregelen ekonomik krizlerden en az zararla ve kar etmeye devam ederek çıkan akaryakıt sektöründe araştırılması gereken önemli noktalar olduğunu belirten Ashabi bankalar veya dünyanın önde gelen şirketleri her türlü ekonomik krizde büyük kayıplar verip devlet desteğine başvururken veya iflas ederken, akaryakıt sektörünün neden her daim karda olduğunun araştırılması gerektiğni, bu noktada haksız iş uygulamalarının sistemi ayakta tuttuğunu söyledi. Bu araştırmanın hem diğer şirketlere örnek olması hem de şeffaflık adına önemli olduğunu vurguladı ve açtıkları davanın bu haksız uygulamalara karşı olduğunu ifade etti. Örneğin kira sözleşmesi yenilenecek ExxonMobil bayilerinin bayiliğin alanı için emlak vergisinin tamamının ödetilmeye çalışımasının kendilerine ait olmayan bir malın vergisini ödemek zorunda bırakıldıkları için haksızlık olduğunu savunan Ashabi, davalarının kendisi gibi diğer 100 bayiliğe uygulanan kanun dışı haksız eylemlere karşı açtıklarını ve amaçlarının hem New Jersey hem de tüm Amerika genelinde benzin fiyatlarının düşürülmesi olduğunu belirtti.
