Amerikan savunma sanayi sektöründe tatlı kar dönemi sona eriyor. Irak ve Afganistan'daki savaş ortamının düşük yoğunlukta bir hal alması, Osama Bin Laden'in öldürülmesi, federal hükümetin borç batağında yüzmesi savunma sanayinda faaliyet gösteren şirketlerin altın çağının da kapanmaya yüz tuttuğunun göstergesi oldu. Haber ajansı AP tarafından yapılan habere göre, 11 Eylül saldırılarının olduğu yıl yıllık savunma bütçesi ikiye katlanarak 700 milyar dolara çıkmış, savunma sanayinde faaliyet gösteren şirketlerin karı dört kat artarak 25 milyar dolara ulaşmıştı.
Savunma harcamaları kesintiye uğradıkça, sektörün karı da azalmaya devam ediyor. Savunma sanayi analistlerinden Center for Strategic and International Studies'te görevli David Berteau, sektörün yokuş aşağı indiğini söylüyor. Kongre geçen ay, gelecek 10 yılda askeri harcamaları 350 milyar dolar kesintiye uğratma kararı aldı. Ayrıca Kongre üyeleri eğer Kasım'a kadar kesinti konusunda bir anlaşmaya varamazsa 500 milyar dolarlık kesinti daha söz konusu.
RBC Capital Markets tarafından yapılan araştırmaya göre S&P 500'de yer alan savunma sanayi şirketleri geçtiğimiz aydan itibaren değer kaybetmeye başlarken, şirketler borsanın genel seviyesinin yüzde 33 altında performans gösteriyor.
11 Eylül saldırıları ile dünyanın en büyük ve en iyi finanse edilen ordusu konumuna gelen Amerikan ordusu, yeni teknolojiler, silahlar ve stratejiler geliştirmesi gerekiyordu. Geçtiğimiz 10 yılda bu amaç doğrultusunda Irak ve Afganistan'da 1.3 trilyon dolar harcayan Amerikan hükümeti, toplamda askeri harcamalara 4 trilyon dolar kullandı.
2001 yılında 316 milyar dolar olan savunma bütçesi 2011'de 708 milyar dolara çıktı. Federal bazda Homeland Security kapsamında havalimanlarında, gümrüklerde yapılan harcamalar arttı. Sadece Department of Homeland Security güvenlikle ilgili programlara 70 milyar dolar harcama yaptı. Departmanın kurulduğu 2003 yılında bu rakam 37 milyar dolardı.
Savunma sanayinda faaliyet gösteren en büyük 5 şirket aslan payını aldı: Lockheed Martin, Boeing, Northrop Grumman, General Dynamics ve Raytheon.
Capital IQ tarafından yapılan bir araştırmaya göre, 2001 yılında Amerikan hükümetinden iş alan ABD merkezli savunma sanayi şirketlerinin cirosu 217 milyar dolarken, 2010 yılında bu rakam 386 milyar dolara çıktı.
Şirketlerin karlılıkları ise aynı dönemde 6.7 milyar dolardan 24.8 milyar dolara çıkarak dört kat artış gösterdi. Amerikan dışında kurulu devletle iş yapan şirketler ise (BAE gibi) 7.2 milyar dolarlık iş aldılar.
S&P 500 içinde yer alan borsadaki savunma sanayi şirketlerin hisse senetleri 11 Eylül'den itibaren yüzde 67 oranında artış gösterirken, total index sadece yüzde 8 oranında artış gösterdi.
Geçen 10 yıllık süreçte Amerikan ordusuna servis ve destek veren şirketlerin performansı da dikkat çekici. Mart 2011 itibariyle Amerikan Savunma Bakanlığı, Afganistan ve Irak'ta uniformalıdan çok sivil personele sahip.
Amerikan eski başkan yardımcısı Dick Cheney'nin 1995-2000 yılları arasında CEO olarak görev yaptığı Halliburton'un alt şirketi olan KBR bu tarz işlerle büyük ilerleme kaydeden şirketlerden. Askeri üs ve bina inşaatı yapan KBR, Amerikan hükümetinden 2010 yılında 4.7 milyar dolarlık iş aldı. 10 yıl önceki aldığı toplam tutar ise sadece 860 milyon dolardı.
Ancak artık ivme ters yöne dönmüş durumda. S&P 500 içindeki savunma sanayi şirketleri geçtiğimiz 6 ayda yüzde 16 değer kaybetti. Bu süreçte 500 şirketin genel deüer kaybı ise yüzde 11 oldu.
Kaynak: AP, Foto: www.slate.com
