Cemil Ozyurt - Mardin’deki yardıma muhtaç çocuklardan Türk Amerikan Kadınlar Birliği’nin yardım balosuna, Central Park’taki İstanbulive konserlerinden A Milli Takım’ın maç biletlerine, Philadelphia’daki Türk Günü Yürüyüşü’nden Down Sendromu olan çocuklara destek gecesine, herkesin yardımına koşan, yardımseverliliği ile her kesimden insanın takdirini kazanan İşadamı Ekmel Anda kimdir? Anda’nın İstanbul Kapalı Çarşı’dan başlayıp bugün Amerikan mücevher sektörüne yön veren isimlerden biri haline gelişinin kısa özeti...
Long Island City’deki iki futbol sahası büyüklüğündeki iş yeri, 150 çalışanı ile Amerikan alyans endüstrisinin en büyük tedarikçilerinden biri. 1300’den fazla evlilik yüzüğü (wedding band) modeli ile sektörün liderlerinden olan Unique Settings of New York, günde bine yakın siparişi işleme koyuyor.
Piyasada müşterilerinin aradığı özellikte yüzükleri zamanında bulamamaları Unique Settings of New York’un ortaklarını yüzük işine yöneltti. Şirket halen müşterilerine dilediği model yüzüğe ertesi gün sahip olma imkanı tanıyor. Müşteri dilediği modeli isterse faksla gönderip sipariş verebiliyor.
Unique Settings of New York Amerikan mücevher piyasasında 12 binden fazla müşteriye hizmet veriyor. 1999 yılında mütevazi şartlarda yola koyulan Unique Settings of New York, Ekmel Anda, Yusuf Ceylan ve Dursun Koçak ortaklığında 10 yıl gibi bir sürede sektörde adından söz ettirmeyi başaran bir marka olmayı başardı.
Şirketin yönetim kurulu başkanlığı koltuğunda oturan ve New York’taki Türk toplumunun yakında tanıdığı İşadamı Ekmel Anda, Unique Settings of New York’un dışında, New Jersey’de altın firmalarının faaliyet gösterdiği Diamond Plaza ile üst gelir grubuna yönelik ürün tasarımı yapan dizayn şirketi, alüminyum fabrikası ve kumarhaneler için sandalye üretim yapan Crown şirketlerinin de aralarında bulunduğu sektördeki bir dizi şirketin kurucu ortağı.
Anda, Ziraat Bankası’ndan emekli olan babasının tavsiyesiyle 1989 yılında ABD yolunu tuttu. İlk durak olarak New Jersey’i seçti. ABD kapılarını açılmasına vesile olan kişiyi ise Türkiye’de bir saatlik sohbet sırasında tanıdı. Geldiğinde cebinde bin dolar parası vardı. İlk işi, benzin istasyonunda gaz basmak oldu. Pek çok göçmen hikayesinde olduğu üzere günde 18 saat çalışarak para biriktirmeye başladı.
MERHABA 47. CADDE
ABD’ye yeni gelen pek çok kişinin yaşadığı benzer sıkıntıları yaşadı. Vize durumundan ötürü bir süre Türkiye’ye gidemedi. Yusuf Değirmencioğlu isimli bir tanıdık, birlikte çalıştığı arkadaşlarına da yardım ederek Las Vegas’ta çıkan bir yasadan yararlanarak çalışma izinlerini almalarını sağladı. Anda, “Yusuf Amca hayatımdaki önemli bir dönüm noktasıydı. ABD’deki yaşamımda yıldızın parladığı an Yusuf Amcayla tanışmamdır” diyor. Değirmencioğlu bugün Anda’nın çocukların manevi dedesi.
1994 yılında lotodan ABD’de yaşama ve çalışma hakkı tanıyan yeşil kart kazanan Anda, Orange, New Jersey’deki istasyonda bir yıl çalıştıktan sonra kitap satışı yapan bir mağazaya satış elemanı olarak geçti. Yanında çalıştığı kitapçının kardeşinin kuyumcu olması, altın işine girmesinin kapısını araladı. New Jersey’nin Woodbridge şehrindeki kuyumcu mağazasında haftasonu yardımcı olmak üzere kuyumcu yanında çalışmaya başladı. Sonra da 7 bin dolar sermaye ile kendi mağazasını açtı.
Haftada bir alışverişini yaptığı 47. Cadde’deki kuyumcularla ilişkilerini de geliştirmeye başladı. Montür adı verilen ‘değerli taşı henüz takılmamış ürün’ almak için New York’ta bir toptancı ararken Dursun Koçak’la tanıştı. New York’ta montürlü ürünlerde pazarın büyük bir kısmını kontrolünde bulunduran Koçak, Anda’nın da Sivaslı olması dolasıyla mal temininde kolaylık tanıdı.
ORTAKLARLA YOLLAR KESİŞİYOR
1993 yılında New Jersey’deki kuyumcuların oluşturduğu alışveriş merkezindeki 20 dükkandan en büyüğü 300 bin dolara satışa çıkarıldı. Çarşının en küçük dükkanına sahip olan Anda, İtalyan Ernie isimli arkadaşıyla ortak almak için dükkana talip oldu. 25 bin dolar Ernie, 25 bin dolar Anda verdi. 250 bin dolar da borç sözüyle mağaza satın alındı. Anda, o dönemde de ihtiyaç duyduğu 25 bin doları yine ilk sıkıştığında imdadına yetişen Yusuf Değirmencioğlu’ndan aldı. Dükkanı satarak Los Angeles’e yerleşen Maurice Payami, iki ay sonra geri New Jersey’e dönmek istemesi ortak sayısını üçe çıkardı. O dönemde 40 bin dolara satılan alışveriş merkezindeki bir başka dükkanda yine Anda, Ernie ve Morris’in ortaklığında satın alındı. Üç ortak 3 yıl boyunca çarşıda bulunan beş mağazayı satın aldı.
1993-2001 yılları arasında Lale Devri yaşayan ortaklar, Manhattan’da sınırsız kredi ile mal aldığı hemşehrisi Dursun Koçak’ın mağazasını kapattığı öğrenince yeni bir ortaklığın kapısını araladı. Kapatılmak istenen Unique Settings of New York’un serüveni 1999 yılında başladı. Ekmel Anda, dört ortakla piyasada geniş bir çevreye sahip olma şansı elde etti.
New Jersey’deki mağazalarda Ernie ve Maurice kaldı, Anda işi New York’a taşıdı. Unique Settings 47’nci Cadde’de bir de toptan satış mağazası açtı. 1990 yılından beri piyasanın içinde olan Koçak’la ortaklığı neticesinde, montür pazarının en büyük firması oldu.
“Ertesi gün mal tedariği”ni Diamond District’te yaygınlaştırarak bir ilke imza atan Unique Settings of New York, üretim merkezini Long Island City’deki 45000 square feet büyüklüğündeki yeni binasına taşıdı. Kuyumculuk sektöründeki faaliyetlerini kuyumcular çarşısı açarak çeşitlendiren şirket, New Jersey’nin Marlboro kasabasında 2005 yılında Marlboro Diamond Plaza’yı açtı. 20 bin square foot büyüklüğündeki Plaza’da, toplam 10 dükkan faaliyet gösteriyor.
Raynor Design adıyla lüks mağazalara tasarım da yapan Anda'nın, Türkiye’de inşaat sektöründe ortak yatırımları bulunuyor. Kuyum sektöründe değişik iş yerlerinde Süryani, Yahudi ve Hristiyan ortaklara sahip olan Anda, gülümseyerek şirketin Allah tarafından kollandığına vurgu yapıyor. 1000 dolar parayla ABD’ye geldiğinde belirli bir amacının olmadığını söyleyen Anda, haftada 126 saat çalıştığı gaz istasyonundan bugünlere uzanan serüvenini “İş hayatımda karşıma kötü insan çıkmadı” diye özetliyor. Kadıköy Anadolu Lisesi’ndeki lise aşkıyla tesadüfen ABD’de karşılaşıp evlenen Anda, iki çocuk babası. Hasta derecesinde Fenerbahçeli olan Ekmel Anda, New York’ta kurulu Fenerbahçe USA’nin ikinci başkanlık görevini yürütüyor.
{gallery}ekmel_anda{/gallery}