Ankara Ticaret Odası (ATO) banka kredilerinin hızla artması, çeşitlenmesi ve kredi alma koşullarının kolaylaşmasıyla birlikte, Türkiye nüfusunun yarısından fazlasının bankalara borçlu duruma geldiğini belirtti. Buna göre, vatandaş ve şirketlerden oluşan kredi müşterisi sayısı bu yılın Eylül sonu itibariyle 40 milyon 980 bine, aynı tarih itibariyle bankalara olan kredi borcu da 475 milyar TL’ye yükseldi. ABD'de ise Merkez Bankası verilerine göre tüketici kredilerinin tutarı 2.3 trilyon dolar tutarında. ABD'de yaklaşık tüketicilerin 700 milyon kredi kartı, 500 milyonda mağaza kartı bulunuyor.
ATO, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine dayanarak, Türk halkının borç durumunu ortaya koydu. 2010 yılı Eylül sonu itibariyle, vatandaşların tüketici kredisi, taşıt kredisi, konut kredisi, kredi kartı borçları ile şirketlerin bankalardan sağladıkları kredilerin toplamını oluşturan nakdi krediler, bir yılda yüzde 48.3 artarak 469.4 milyar TL’ye yükseldi.
KULLANILAN TÜKETİCİ KREDİSİ MİKTARI, İŞLETME KREDİLERİ TUTARINA YAKLAŞTI
Özel ve kamu bankaları olmak üzere tüm bankacılık sektörünün kullandırdığı kredi, yurtdışından sağlanan kredilerle birlikte eylül sonu itibariyle 475 milyar 659 milyon TL’ye çıktı.
Bankacılık sektörü kredileri içinde, tüketicilerin kullandığı konut, otomobil ve ihtiyaç kredilerinden oluşan toplam tüketici kredilerinin tutarı, iş kurmak ya da işletmeye sermaye sağlamak amacıyla kullanılan işletme kredilerine yaklaştı. 2010 Eylül sonu itibariyle kullanılan tüketici kredileri 116 milyar 850 milyon TL’ye ulaşırken, işletme kredileri tutarı 118 milyar 828 milyon TL oldu.
İhracat kredilerinin 31 milyar 534 milyon TL’ye ulaştığı söz konusu dönemde, diğer yatırım kredileri 23 milyar 973 milyon TL, diğer krediler 141 milyar 569 milyon TL oldu. Vatandaşların kredi kartı borçları ise bu yılın Eylül sonu itibariyle 42 milyar 906 milyon TL’ye yükseldi.
KREDİ BORCU MİLLİ GELİRİN YÜZDE 44’Ü
Eylül 2010 itibariyle bankaların kullandırdığı kredi 2008 yılına göre yüzde 23.8 artış gösterse de, Türkiye’de banka kredilerinin milli gelire oranının AB ülkelerine kıyasla düşük seviyede kaldığının belirtildiği Araştırmada, Eylül sonu itibariyle banka kredilerinin 1 trilyon 60 milyar 499 milyon TL’lik Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’nın yüzde 44’ünü oluşturduğu ifade edildi. Bu oran, GSYH’nin 950 milyar 534 milyon TL olduğu 2008 yılında yüzde 38.7 seviyesinde idi.
Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) verilerine göre, AB ülkelerinden Slovenya’da toplam kredilerin tutarı milli gelirle aynı seviyede iken, Belçika, Estonya, Letonya, İtalya, Fransa, Almanya, Avusturya, İsveç, Portekiz, İspanya, Hollanda, Danimarka, İrlanda, İngiltere, Kıbrıs ve Malta’da bankaların kullandırdığı kredilerin miktarı Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın üzerine çıkmış durumda.
“NÜFUSUN YARISI BORÇLU”
ATO’nun hazırladığı araştırmada BDDK verilerine göre, 2010 yılı Eylül sonu itibariyle, kişi ve şirketlerden oluşan bankaların kredi müşterisi sayısı 40 milyon 980 bin kişiye yükseldiği ve Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre, Türkiye nüfusunun 72 milyon 561 bin kişi olduğu dikkate alınarak hazırlanan raporda, her bir kredi borçlusu bir kişi sayıldığında nüfusun yüzde 56.5’inin bankalara borçlu olduğu ortaya çıktı.
Bankaların kredi müşterisi sayısı 2006 yılı sonunda 29 milyon 177 bin kişi iken, 2007’de 27 milyon 712 kişiye düşmüştü. Küresel krizin etkilerinin görülmeye başlamasıyla birlikte 2008 yılında kredi müşterisi sayısı artarak 34 milyon 194 bin kişiye, 2009 yılında da 38 milyon 181 bin kişiye yükseldi. Bankaların kredi kartı müşterisi sayısı ise Eylül sonu itibariyle, 27 milyon 356 bin kişi oldu.
EN BORÇLU İSTANBUL
Nakdi kredilerin il bazında dağılıma bakıldığında, en borçlu il İstanbul oldu. İstanbul’un, bankalara olan kredi borcu, 193 milyar 236 milyon TL ile toplam nakdi kredilerin yüzde 41’ine karşılık geldi. İstanbulluların kullandığı kredi miktarı 2009 Eylül sonuna göre de yüzde 52.3 oranında arttı. 12 milyon 915 bin kişinin yaşadığı İstanbul’da kişi başına düşen borç 14 bin 962 TL oldu. Bankalara en çok borcu bulunan ikinci il olarak kayda, Başkent Ankara girdi. Ankaralıların kredi borcu Eylül sonu itibariyle 59 milyar 931 milyon TL’ye yükseldi. 4 milyon 650 bin nüfuslu Ankara’da kişi başına 12 bin 886 TL kredi borcu düştü. Bankalardan kullanılan nakdi krediler sıralamasında 8 bin TL’lik borçla Antalya üçüncü sırada yer aldı. Antalya’yı kişi başına 7 bin 857 TL’lik borçla Kocaeli, 6 bin 657 TL’lik borçla İzmir, 5 bin 597 TL’lik borçla Denizli, 5 bin 574 TL’lik borçla Muğla, 5 bin 532 TL borçla Bursa, 5 bin 446 TL’lik borçla Hatay, 5 bin 297 TL’lik borçla Zonguldak izledi.
EN AZ BORÇ MUŞ’UN
Kişi başına en az kredi borcu bulunan il ise 635 TL ile Muş oldu. Muş’u 696 TL ile Hakkâri, 747 TL ile Ağrı izledi. En az borçlu iller sıralamasında ilk ona giren diğer iller ve kişi başına borç miktarları ise şöyle:
Van: bin 113, Şırnak: bin 130, Bitlis: bin 224, Bingöl: bin 261, Mardin: bin 189, Batman: bin 301, Şanlıurfa: bin 312 TL.
KREDİ BORCU EN ÇOK SİİRT’İN EN AZ ANKARA’NIN ARTTI
2010 yılının Eylül sonu itibariyle kredi borcu en fazla artan il Siirt oldu. 2009 yılının aynı döneminde, kişi başına borcu 577 TL olan Siirt’in borcu yüzde 209.2 artarak bin 784’e yükseldi. Borcu bir önceki yıla oranla yüzde 24.9 artan Ankara ise, 81 il arasında kredi borcu en az artan il oldu.
HAKKARİLİ EV, MUŞLU ARABA ALDI
Tüketici kredilerini oluşturan konut, otomobil ve ihtiyaç kredilerinde bir yıllık artışta değişik iller liderlik koltuğuna oturdu. Konut kredilerinde en fazla artış yüzde 391.4 ile Hakkari’de oldu. 2009 Eylül sonu itibariyle 3 milyon 46 bin TL’lik konut kredisi kullanılan ilde, bir yıl sonra kredi tutarı 14 milyon 968’e yükseldi.
Konut kredilerinde en çok artış yaşayan iller yüzde 234 ile Muş, yüzde 168.4 ile Şırnak, yüzde 145.5 ile Bingöl oldu.
Otomobil kredisinde ise en fazla artış yüzde 511.8 ile Muş’ta görüldü. 846 bin TL’lik kredisi bulunan Muş, otomobil almak için bankalardan Eylül sonu itibariyle 5 milyon 176 bin TL kredi kullandı. Hakkâri’nin kullandığı taşıt kredisi yüzde 380.5 artarken, Bitlis’in artışı yüzde 141.4 oldu.
İhtiyaç kredilerindeki artışta lider il ise Aksaray. 2009 Eylül’ünde 91 bin 814 TL’lik ihtiyaç kredisi kullanılan şehirde, bir yıl sonra bu rakam 157 bin 878 TL’ye yükseldi. Aksaray’ı yüzde 55.3’lük artışla Karaman takip etti. (ANKA)