İlk olarak Tunus’da başlayıp, Mısır’la devam eden halk ayaklanmaları Kuzey Afrika’daki iktidarları sarsarken, isyan ateşinin yayıldığı Libya’da Türk müteahhitlik sektörü önemli işler yapıyor. Türk müteahhitlerinin Libya’da sadece son iki yılda 7 milyar 627 milyon 229 bin dolar tutarında 124 adet proje üstlendiği öğrenildi.
Türkiye’nin Trablusgarp Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği verilerinden derlenen bilgilere göre, 2009′da ekonomisi yüzde 2,1 büyüyen Libya’nın, 2010′da yüzde 5,2 büyüyeceği tahmini yapılırken, bu yılın sonu için beklenen büyüme ise yüzde 6,1 idi.
Bankacılık sektörünün dışa kapalı olması ve petrol fiyatlarının yüksek seyretmesi Libya’yı uluslararası finansal krizin olumsuz etkilerinden korurken, 2010 yılı bütçesinde yıllık ortalama 45 ABD doları olarak dikkate alınan varil fiyatının, bu rakamın da üzerinde gerçeklemesiyle bütçenin 2010 yılında da fazla vermesi bekleniyor. Hiçbir dış borcu bulunmayan Libya için kredi kuruluşları AAA-notu verirken, bu ülkede 2009 yılında 9 bin 600 ABD doları olarak hesaplanan kişi başına düşen milli gelirin, 2010 yılında 12 bin 100 ABD doları düzeyinde gerçekleşeceği tahmin ediliyor, 2011 sonunda da 13 bin ABD doları olması hedefleniyor. 2009 yılında nüfusu 6,4 milyon olan Libya’nın, 2010′da 6,5 milyon olacağı tahmin edilirken, 2011′in sonunda ise 6,7 milyona ulaşması bekleniyor. Libya’da 2009′da yüzde 2,4 düzeyinde gerçekleşen enflasyon, geçen yıl için yüzde 4,5 tahmin edilirken, bu yılın sonunda ise yüzde 4 olarak öngörülüyor.
DIŞ TİCARET DENGESİ
Libya’nın geçen yıl toplam ihracatı 52,2 milyar dolar, ithalatı ise 27,8 milyar dolara ulaştı. İGEME’nin ”Libya Ülke Raporu”na göre, 2000-2006 döneminde Türkiye’nin Libya’dan çok miktarda petrol ithal etmesi nedeniyle iki ülke arasındaki dış ticaret sürekli olarak Türkiye aleyhine açık verdi. 2007 yılından sonra ise Türkiye, Libya’dan ithal ettiği petrolü Rusya ve İran’dan almaya başlayınca bu ülkeyle dış ticareti fazla vermeye başladı ve dış ticaret dengesi Türkiye lehine artış eğilimine girdi. Bunun sonucunda Türkiye’nin Libya’dan ihracatı, bu ülkeden yaptığı ithalatın dört katına ulaştı. Türkiye, geçen yıl Libya’ya 1 milyar 935,3 milyon dolar tutarında ihracat yaparken, bu ülkeden yaptığı ithalat ise 425 milyon 652 bin dolar oldu. Böylece Türkiye’nin Libya ile ticareti 1,5 milyar dolar fazla verdi. Türkiye’den Libya’ya ihraç edilen belli başlı ürünler arasında demir-çelik çubuklar, Demir-çelik inşaat aksamı, çimento, plastik borular, demir-çelik yarı mamuller, kablolar, filmaşin, mobilya, elektrik tranformatörleri, işlenmiş doğal taşlar, maden makineleri, alüminyum inşaat aksamı, prebabrik yapılar, mücevherat, buzdolabı, klima ve demir-çelik boruları yer alıyor.
LİBYA’DAKİ TÜRK MÜTEAHHİTLİK FİRMALARI
Türkiye’nin Trablusgarp Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği verilerine göre, Türk müteahhitlik ve müşavirlik firmaları 2009-2010 yıllarında arasında Libya’da 7 milyar 627,2 milyon dolar tutarında 124 proje yapım işini aldı. Libya’da iş alan Türk firmaları arasında Doğuş, Güriş, Enka, Nurol, Metiş, Tekser, Yüksel İnşaat gibi Türkiye’nin önde gelen müteahhitlik firmaları yer aldı.
Son iki yılda Libya’da Enka 5, Güriş 3, Doğuş 2, Nurol, Metiş ve Yüksel İnşaat 1′er iş üstlendi. 2009-2010 yılları arasında Libya’da Türk firmalarının aldığı işler arasında Taşyapı İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından üstlenilen Trablus El Falah Bölgesinde bin 13 adet konut projesi, Summa Libya tarafından üstlenilen Burj Al Baher Ticaret Merkezi, Otel ve Konut Projesi, Mitaş Enerji ve Maden İnşaat İşleri Türk A.Ş tarafından üstlenilen Sirt-Huon 400 Kw Tek Devreli 275 Km Uzunluğundaki Enerji Nakil Hatlarının İnşası projeleri de yer alıyor. Ayrıca, Libya’da SEGA İnşaat Taahhüt A.Ş. Cebeli Garbi Bölgesi’nin Garyat Şarkiya Şehrinin Tüm Altyapı İşlerini, Cevahir Grup İnşaat Turizm Tic. San. A.Ş. Bingazi-Alışveriş Merkezi İnşaatını, Çeltikoğulu İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. Trablus kentinde Wadi El Mejaneen Kanalizasyon İnşaat Projesi İşlerini, Libya Turkmall Taahhüt İnşaat Şirketi Libya-Türkmall Hai El Andalus Alışveriş Merkezi, Otel binasının yapımını, Tekser İnşaat San ve Ticaret A.Ş. ile TAŞYAP İnşaat Taahhüt San. ve Tic. A.Ş. Libya Arap Halk Sosyalist Cemahiriyesinde Demir Yol Projesi İnşaatı projelerini üstlendi. 2009-2010 yılı içerisinde Türk müteahhitlik firmalarının Libya’da aldığı 124 proje şöyle sıralandı:
Firma Unvanı Proje Adı İşveren İdare Adı
1 SEMBOL-ANAYURT Libya Gen. Müt. Ortak Şirketi JV. Bingazi şehrinde Garyounis Üniversitesinin mevcut binaların onarımı, alt yapılarının genişlenmesi, dış cephe inşaatı, merkezi klima montajı ve bakımı projesi/ODAC
2 DOĞUŞ İnş. Sirt şehrinde Al Tahaddi Üniversitesi Altyapısının birinci etap yapımı/ODAC
3 KOLİN İnşaat, Turizm, Sanayi ve Ticaret A.Ş. Tablus Şabiyesi-Tajura Bölgesinde 10680 Toplu Konut Tüm Alt Yapı Projesi Yapımı/HIB
4 CENGİZ İnş. San. Tic. Ltd. Vadi Al Haya Belediyesi – Ubari ve çevresi, Bölgelerinde Tüm Alt Yapı Projelerinin Çizim ve Yapım İşleri/HIB
5 ÖZALTIN İnşaat Derne Belediyesi-Derne şehrinin tüm Alt Yapı Projelerinin Çizim ve Yapım İşleri/HIB
6 ENKA İnşaat ve Ticaret A.Ş. Uluslararası Tripoli Fuarındaki Mevcut Binada Bakım ve Tadilat Yapılarak Tripoli Ticaret ve Sanayi Odası Federasyon Karargahına Dönüştürülmesi/ODAC
7 Libya Turkmall Taahhüt İnşaat Şirketi. Libya-Turkmall Hai Al-Andalus Alışveriş Merkezi, otel binasının yapımı/LIBYA FOR MARKETS JSC
8 Libya Turkmall Taahhüt İnşaat Şirketi. Oyia Alışveriş Merkezi Projesinin Çizim ve Yapım İşleri/Oyia Geliştirme ve Turizm Yatırım Şti
9 TEKSER İnşaat San. ve Tic. A.Ş – TAŞYAP İnşaat Taah. San. ve Tic. A.Ş. Libya Arap Halk Sosyalist Cemahiriyesinde Demir Yol Projesi İnşaatı/JSC Zarubezhstroytechnology
10 CENGİZ Libya İnşaat ve Yatırım Ortak Şti. Sebha Şehri altyapı Projesinin Çizim ve İnşaat İşleri /HIB
11 ANAYURT Libya Gen. Müt. Ortak Şirketi. Bingazi Şehrinde Garyounis Üniversitesinin tasırım ve inşaat projesi/ODAC
12 GÜRİŞ İnş. ve Müh. Trablus Ulusal Parkı İkinci Aşama İşlerinin Yapım projesi./ODAC
13 ANAYURT Libya İnşaat Ortak Şirketi Bab Trablus 22. Bölgesinde 25 katlı iki adet çelik konstrüksiyon ofis binası yapımı/LIDCO
14 REC LİBYA Genel Müteahhitlik A.Ş. Bab Trablus Projesinin Alışveriş Kompleksi Yapımı /LIDCO
15 REC Uluslararası İnşaat Yatırım Sanayi ve Ticaret Anonim Şti. Al Fateh Üniversitesi Petrol, Maden, Jeoloji ve Kimya Mühendisliği Fakültesi Müteahhitlik İşleri/ODAC
16 SYSTEM İnşaat Ltd. Şti Trablus’ta Çok Amaçlı Başkanlık Salonu Yapımı/ODAC
17 Tatwear For Urban Development JVC Tatwear Comercial complex Bingazi/ Tatwear Turizm ve Gayrimenkul Şti.
18 AFA PREFABRİK Prefabrike Beton San. Ve Tic. A.Ş. Sirt-Bingazi arası demiryolu projesi istasyon binaları inşaatı. /Zarubezhstroytechnology JSC
19 GÜRİŞ İnşaat Trablus Ulusal Park projesinin Altyapı ve Demir Yolu Tüneli Tasarımı ve Yapım İşleri/ODAC
20 Cevahir Grup İnşaat Turizm Tic. San. A.Ş. Bingazi-Alış Veriş Merkezi İnşaatı /Cevahir Al Daman Gayri Menkul Geliştirme ve Yatırım Anonim Şirketi
21 ÇELTİKÇİOĞLU İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. Trablus Kentinde Wadi El Mejaneen Kanalizasyon İnşaat Projesi İşleri/İskan Bakanlığı
22 ÇUKUROVA İnş. San. ve Tic. ve Misurata Genel İşler Şti. Ortak Girişimi Misurata Belediyesi – Zawiyet Al Mahjub Bölgesinin Tüm Alt Yapı Projelerinin Yapım İşleri/HIB
23 GAP İnşaat Yatırım ve Dış Ticaret A.Ş. Musrata Üniversitesi Bani Walid Şubesi Kompleksinin Yapımı/ODAC
24 Yüksel İnşaat A.Ş. Al Fateh Üniversite Kampüsü Alt Yapı Projesi/ODAC
25 MRA İnşaat A.Ş. ile Al Jeebel Al Akhdar Genel İşler Şti. Batnan ili Tobruk şehri Endelüs Mahallesi Alt Yapı Yapımı ve Dizayın Projesi Kontorol ve Tamamlama İşi/HIB
26 REC Uluslararası İnşaat Yatırım Sanayi ve Ticaret Anonim Şti. Al Fateh Üniversitesi Makine ve İnşaat Mühendisliği Fakültesi Müteahhitlik İşleri/ODAC
27 DOĞUŞ İnş. ve Tic. A.Ş. Sirt-Al Thaddi Üniversitesi Merkez Kütüphane-İdari Binalar İnşaatı/ODAC
28 TAŞYAPI İnşaat Taahhüt Sanayi ve Ticaret A.Ş. Trablus El Falah Bölgesinde 1013 Adet Konut Yapımı/LIDCO
29 TAŞ YAPI İNMA LİBYA Ortak Şti. Trablus Al Fallah Bölgesinde 1013 Adet Konutun Yapım Projesi/LIDCO
30 TML İnşaat Sanayi Ticaret ve Turizm A.Ş. Misurata Serbest Bölgesi Sahasının Genel Altyapı İşlerinin Yapımı/ Misurata Serbest bölgesi İdaresi
31 ÖZTAŞ İnş. ve İnş. Mal. A.Ş. Nalut Belediyesi-Bedir Bölgesinin Tüm Alt Yapı Projelerinin Çizim ve Yapım İşleri/HIB
32 FERMAK İnşaat Taahhüt A.Ş. Sebha İlinde Samnu AzZigan Tamanhant Gudwah Bölgelerinin Altyapı İşlerinin Yapımı/HIB
33 GÜLSAN İnşaat San. Tur. Nak. Ve Tic. A.Ş. 240 km uzunluğunda Gıryan-Jadu-Nalut Yolunun Etud ve Bakım İşlerinin Yapım Projesi/Yollar ve Köprüler İdaresi
34 ARTES İnşaat Humus Eğitim Hastanesi Onarım ve Geliştirme İşlerini Gerçekleştirme Projesi/ODAC
35 SUMMA Libya Burj Al Baher Ticaret Merkezi Otel ve Konut Projesi/Hashoo Group
36 ÖZTAŞ İnş. ve İnş. Mal. A.Ş. Al Ruhabat – Abu Zeyyan Bölgesinin Su Projesi/LIDCO
37 USKON LİBYA Genel Müteahhitlik Şirketi Ghabat Al Nasr Park Yapımı/ODAC
38 Uskon Libya Genel Müh. Ort. Şti. Trablus bölgesinde Gabat el Nasr Park Çizimi ve İnş. Projesi/ODAC
39 ÜNAL AKPINAR İnş. İma. San. ve Tic. A.Ş. Zintan Hastanesinin Onarım ve Donanım Projesi/ODAC
40 KOLTEK Müşavirlik A.Ş – ESER Proje ve Mühendislik A.Ş. Ortak Girişimi Sirt-Bingazi Demir Yolu Projesi’nin Yapım Müşavirliği/Demiryolları İdaresi
Foto: Yasar Özkan Holding'e ait konut binaları.
Kaynak : Haber7