NEW YORK (AA) - SELÇUK ACAR - Anadolu’dan yasa dışı yollarla kaçırılan "Guennol Stargazer" (Guennol Yıldız Avcısı) adlı Kalkolitik Çağ'a (Bakır Çağı) ait bir kadın heykelinin, Christie’s'in Müzayede Evi'nin New York'taki merkezinde açık artırmada 14,5 milyon dolara satılmasının ardından New York'taki TEFAF Sanat Fuarı'nı gezen AA muhabiri, aralarında 2 Yıldız Avcısı heykelinin de olduğu Anadolu'ya ait antik eserlerin bir sanat galerisinin standında satışa sunulduğunu fark etti.
Cenevre ve New York'ta satış ofisleri bulunan Phoenix Antik Sanat Galerisi'nde satışa sunulan eserlerden biri, Christie's Müzayede Evi'nde rekor fiyata satılan "Yıldız Avcısı"ndan daha büyük ebatlarda, MÖ 3000 ve 2500 döneminde Bakır Çağı'na ait "Mermer Yıldız Avcısı". Yaklaşık 5 bin yıllık heykel, 24,1 santimetre boyunda ve 8,1 santimetre genişliğinde. Heykelin 1966'dan bu yana İsviçre'nin güneyindeki Ticino'da M. Croci koleksiyonundayken, 2017'de ABD'de özel bir koleksiyona geçtiği öğrenildi. Anadolu topraklarından çıkarılan ve galeride satışa sunulan bir başka eser de "Anıtsal İki Başlı İdol" adlı mermer heykel. MÖ 3000 dönemi Erken Bronz Çağı'na ait heykel, 33 santimetre uzunluğunda ve 22,5 santimetre genişliğinde. Bu eser de 1966'da M. Croci özel koleksiyonuna girmiş.
4,4 santimetrelik Yıldız Avcısı'na 1 milyon dolar
Galerinin, özel camekan içinde sergilediği Anadolu'ya ait "Elektrum Yıldız Avcısı" (Electrum Stargazer) adlı altın ve gümüş karışımı 4,4 santimetrelik erkek heykelini 1 milyon dolara sattığı öğrenildi. MÖ 3000 dönemine ait eseri fuarın ilk gününde satan galeri yetkilisi, AA muhabirinin eserin kime satıldığına ilişkin sorularını cevapsız bıraktı. Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı'nın "200 yıldır devam eden büyük bir soygunun parçası" olarak nitelediği Guennol Yıldız Avcısı'nın benzerleri başta olmak üzere Anadolu topraklarından çıkarılma birçok tarihi eseri fuarda sergileyen ve hatta birini satan galeri, Türkiye'nin başlattığı girişimin ardından eserleri standından kaldırıp yerine dünyanın farklı bölgelerinden çıkarılmış başka antik eserler koydu.
Başkonsolosluk galeriyle temasa geçti
Anadolu menşeili eserlerin Phoenix Antik Sanat Galerisi'nde sergilendiğinin ortaya çıkarılmasının ardından Türkiye'nin New York Başkonsolosluğu yetkilileri, avukatlar eşliğinde galeriyle temasa geçti. Konuyu Kültür ve Turizm Bakanlığına da bildiren Başkonsolosluk yetkilileri, AA muhabirine yaptıkları açıklamada sürecin henüz yeni başladığını olayın takipçisi olduklarını belirtti.
Galeri yetkilileri, kendileriyle ilk temas kuran AA muhabirine eserlerin kendilerine yasal yollarla ulaştığını belirtirken Yıldız Avcıları ve "Anıtsal Çift Başlı İdol"ün, New York Başkonsolosluğunun girişimlerinin ardından vitrinden kaldırıldığı görüldü. Bu arada, galerinin standında Anadolu'dan çıkarılan başka antik eserlerin de satışa sunulduğu dikkati çekti. Bu eserler, MÖ 3000 dönemine ait 9 santimetre boyundaki mermer "Kusura Tipi Şematik İdol", MÖ 2700-2300 dönemine ait 19-20 santimetre boyundaki mermer "Beyce Sultan tipi Soyut İdol" ve yine MÖ 3000 ortalarına ait 14 santimetre boyundaki mermerden "Violin Başlı İdol" olarak sıralandı. Geçen hafta Türkiye'nin Guennol Yıldız Avcısı'nın satışını durdurmak için başvuruna bulunmasına rağmen Christie's Müzayede Evi, daha önce 1 milyon 800 dolara el değiştiren heykeli 14 milyon 471 bin dolara satmıştı. Satış, eserin 60 günden önce teslim edilmemesi şartıyla gerçekleştirilmişti. Mahkeme de satışa onay vermişti fakat Türkiye'nin başlattığı hukuk süreci ise devam ediyor.
Kültür Bakanlığının kitabı eşliğinde satış
Bu arada galerinin, eserlerin sergilendiği vitrine detaylı bilgilerin yer aldığı sayfaları açık şekilde Kültür Bakanlığının 1993 basımı bir kataloğunu koyması dikkati çekti. O zamanki adıyla T. C. Kültür Bakanlığı tarafından Cumhuriyet'in 70. yıl dönümü ve "İstanbul 1993 Etkinlikleri" çerçevesinde "Çağlar Boyu Anadolu'da Kadın" sergileri için hazırlanan katalog, aynı yıl İngilizce "Woman in Anatolia / 9000 Years of the Anatolian Woman" başlığıyla basılmıştı.
Dünyada 15 Yıldız Avcısı var
Dünya üzerinde 15 Yıldız Avcısı bulunuyor. 30 civarındaki heykelden 15'i sağlam ve bütün olarak çıkarılmıştı. Bunların biri Los Angeles'taki Getty Müzesi'nde, bir kısmı Avrupalı koleksiyoncularda, bir kısmı da New York'taki galeri ve koleksiyonlarda bulunuyor. İstanbul'daki Sadberk Hanım Müzesi, 2010'da Christie's Müzayede Evi'nin düzenlediği bir açık artırmada 6 santimetre uzunluğundaki bir heykeli 10 bin dolara satın alarak New York'tan Türkiye'ye getirmişti.