112 Yıl Sonra Türkçe Basıldı

Star InactiveStar InactiveStar InactiveStar InactiveStar Inactive
 

 

Şemseddin Sami tarafından hazırlanan ve adında ''Türk'' kelimesi geçen ilk Türkçe'den Türkçe'ye sözlük olan ''Kamus-ı Türki'', 112 yıl sonra Latin harfleriyle yayımlandı. Yrd. Doç. Dr. Raşit Gündoğdu, Yrd. Doç. Dr. Niyazi Adıgüzel ve Ebul Faruk Önal, 1900 yılında hazırlanan ve ilk yayımı 1901 yılında İkdam Gazetesi'nde yapılan Şemseddin Sami'nin ''Kamus-ı Türki'' adlı eserini Latin harfleriyle güncelleyerek, araştırmacıların hizmetine sundu.

 

İdeal Kültür-Yayıncılık tarafından yayımlanan kitabı hazırlayanların sunuş yazısında, dilde kullanılan kelimelerin manasının herkes tarafından bilinmesinin mümkün olmadığı belirtilerek, bu nedenle, kelimelerin manalarını açıklayan sözlüklere ihtiyaç duyulduğu kaydedildi.
 
Osmanlı'da ''Lügat-ı Naci'', ''Ahter-i Kebir'', ''Vankulu'', ''Lehce-i Osmani'', ''Firuzabadi'' ve ''Kamus-ı Türki'' gibi birçok sözlük bulunduğu anlatılan yazıda, bunlardan bir kısmının Farsça'dan Türkçe'ye, bir kısmının Arapça'dan Türkçe'ye tercüme şeklinde hazırlandığı ve bir kısmının ise Türkçe kelimelerin daha geniş bir şekilde açıklanması olarak düzenlendiği belirtildi.
 
Kamus-ı Türki'nin, 1900 yılında Şemseddin Sami tarafından yazılan Türkçe'den Türkçe'ye bir sözlük olduğu kaydedilen yazıda, şu ifadelere yer verildi:
 
''Şemseddin Sami, kelimenin menşeine bakmadan Türkçe konuşma dilinde kullanılan bütün kelimeleri Türkçe olarak kabul edip sözlüğüne almış ve sözlüğünün adını da 'Kamus-ı Türki' olarak isimlendirmiştir. Kelimenin aslı ister Arapça olsun, ister Farsça olsun, isterse batı dillerinden bir dil olsun hiç birinde ayrım yapmaksızın hepsine Türkçe gözüyle bakmış ve sözlüğüne de almıştır. Ancak kelimeleri açıklarken Türkçe'ye hangi dilden geçtiği hakkında bilgiler vermiştir.''
 
Özellikle Osmanlıca'yı yeni öğrenmekte olan tarih, edebiyat, arşivcilik ve kütüphanecilik öğrencilerine yönelik olarak hazırlan sözlükte, önce kelimenin Osmanlı harfleriyle orijinali, daha sonra Latin harfleriyle okunuşu yazıldı. Sözlükte kelimenin manası esnasında orijinaline sadık kalınmaya çalışıldı ve yer yer çok az bir şekilde sadeleştirilme yoluna gidildi.
 
Latince sözlükte, ''Kamus-ı Türki''nin orijinal giriş sayfası, Şemseddin Sami ile İkdam Gazetesi İmtiyaz Sahibi ve Başyazarı Ahmed Cevdet'in yazdığı önsözlere de yer verildi.
 
Sözlükte, kelimeler 31 harften oluşan Osmanlıca alfabeye göre sıralandı. AA